ĐIỂM MỚI LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ CÓ HIỆU LỰC TỪ 01/7/2025

 Xem toàn văn Bộ Luật Hình sự 2015

Xem toàn văn Luật sửa đổi Bộ Luật Hình sự

I. Bối cảnh và sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung

Bộ luật Hình sự là đạo luật cơ bản, giữ vai trò trung tâm trong hệ thống pháp luật hình sự của nước ta. Sau nhiều năm áp dụng, mặc dù đã góp phần tích cực trong việc bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền con người, quyền công dân, nhưng Bộ luật Hình sự cũng bộc lộ không ít hạn chế. Một số quy định chưa theo kịp sự phát triển kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ, cũng như chưa phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Thực tiễn tố tụng hình sự cho thấy còn nhiều vướng mắc trong việc xác định tội danh, áp dụng hình phạt, và xử lý trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại.
Do đó, Quốc hội đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự với nhiều điểm mới quan trọng, nhằm khắc phục những bất cập, đồng thời bảo đảm tính răn đe, nhân đạo, công bằng và phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế.

II. Những điểm mới đáng chú ý

1. Bổ sung quy định về tội phạm liên quan đến công nghệ số và không gian mạng

Một trong những điểm mới nổi bật là việc bổ sung, sửa đổi các quy định liên quan đến tội phạm công nghệ cao. Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, các hành vi phạm tội qua mạng Internet, mạng xã hội, hay sử dụng trí tuệ nhân tạo ngày càng tinh vi. Luật mới đã mở rộng phạm vi xử lý hình sự đối với các hành vi xâm nhập trái phép hệ thống thông tin, đánh cắp dữ liệu cá nhân, tấn công mạng, lừa đảo qua không gian mạng, cũng như sử dụng công nghệ để rửa tiền.

2. Sửa đổi quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

Luật mới tiếp tục hoàn thiện chế định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại. Bên cạnh việc mở rộng thêm một số tội danh mà pháp nhân có thể phải chịu trách nhiệm, luật cũng quy định rõ ràng hơn về hình phạt bổ sung như đình chỉ hoạt động có thời hạn, cấm kinh doanh trong một số lĩnh vực, hoặc buộc bồi thường thiệt hại. Việc này nhằm nâng cao tính răn đe và buộc các doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm túc pháp luật.

3. Điều chỉnh mức hình phạt đối với một số tội danh

Một số tội phạm có mức độ nguy hiểm cao cho xã hội đã được điều chỉnh tăng nặng hình phạt, như tội phạm về ma túy, tội phạm tham nhũng, rửa tiền, hay tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. Ngược lại, đối với những tội ít nghiêm trọng hoặc có tính chất nhân đạo, luật giảm nhẹ hình phạt, mở rộng khả năng áp dụng các biện pháp thay thế hình phạt tù, chẳng hạn như cảnh cáo, phạt tiền, hoặc cải tạo không giam giữ.

4. Bổ sung cơ chế xử lý người chưa thành niên phạm tội

Luật mới nhấn mạnh quan điểm nhân đạo, giáo dục đối với người chưa thành niên phạm tội. Các biện pháp thay thế xử lý hình sự được mở rộng, ưu tiên việc giáo dục tại cộng đồng, quản chế, hoặc đưa vào cơ sở giáo dưỡng thay vì áp dụng hình phạt tù giam. Đây là bước tiến nhằm bảo đảm quyền trẻ em và tạo cơ hội tái hòa nhập cộng đồng.

5. Bổ sung quy định liên quan đến bảo vệ môi trường

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, luật sửa đổi đã bổ sung, siết chặt các quy định về xử lý hình sự đối với tội phạm môi trường. Các hành vi như xả thải vượt chuẩn, hủy hoại tài nguyên thiên nhiên, buôn bán động vật hoang dã quý hiếm nay sẽ bị xử lý nghiêm khắc hơn, với mức phạt tù và phạt tiền cao hơn trước.

6. Hoàn thiện quy định về án treo và xóa án tích

Luật mới đã làm rõ hơn điều kiện để được hưởng án treo, nhằm bảo đảm áp dụng thống nhất, tránh tình trạng lạm dụng hoặc bỏ lọt tội phạm. Bên cạnh đó, quy định về xóa án tích cũng được sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho người phạm tội có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng, khuyến khích họ sửa chữa lỗi lầm, sống tốt hơn.

III. Tác động dự kiến

Việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự lần này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều tác động tích cực, đó là:

• Thứ nhất: Nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm công nghệ cao và tội phạm môi trường – những thách thức nổi lên trong bối cảnh toàn cầu hóa.
• Thứ hai: Tạo cơ sở pháp lý vững chắc hơn cho việc xử lý trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại, góp phần làm lành mạnh môi trường kinh doanh.
• Thứ ba: Bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân, đặc biệt là quyền trẻ em, qua việc bổ sung quy định nhân đạo đối với người chưa thành niên phạm tội.   
• Thứ tư: Luật sửa đổi còn góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường hội nhập quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

IV. Kết luận

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 là kết quả của quá trình nghiên cứu, tổng kết thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Những điểm mới của luật thể hiện sự quyết tâm của Nhà nước ta trong việc xây dựng một hệ thống pháp luật hình sự hiện đại, nghiêm minh, nhân đạo, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và hội nhập quốc tế. Việc tổ chức thi hành hiệu quả luật sửa đổi này sẽ góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
 

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube