Thủ tục Chia Công ty tại Việt Nam: Hướng dẫn chi tiết và các vấn đề pháp lý

I. Chia công ty là gì?

1.1. Định nghĩa theo Luật Doanh nghiệp

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 198 Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14 ngày 17 tháng 06 năm 2020:

"1. Công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần có thể chia các tài sản, quyền và nghĩa vụ, thành viên, cổ đông của công ty hiện có (sau đây gọi là công ty bị chia) để thành lập hai hoặc nhiều công ty mới."  

Như vậy, chia công ty là quá trình một công ty hiện hữu (công ty bị chia) phân tách tài sản, quyền, nghĩa vụ, thành viên (đối với công ty TNHH) hoặc cổ đông (đối với công ty cổ phần) để tạo ra từ hai công ty mới trở lên. Công ty bị chia sau đó có thể chấm dứt tồn tại hoặc tiếp tục hoạt động với phần tài sản và các yếu tố còn lại.  

1.2. Phân loại hình thức chia công ty

Dựa trên cách thức phân chia và sự tồn tại của công ty bị chia, có thể phân loại thành:

- Chia để thành lập công ty mới (chia toàn bộ): Công ty bị chia chuyển giao toàn bộ tài sản, quyền và nghĩa vụ cho các công ty mới và chấm dứt tồn tại.

- Chia một phần để thành lập một hoặc một số công ty mới (chia một phần): Công ty bị chia chỉ chuyển giao một phần tài sản, quyền và nghĩa vụ để thành lập một hoặc một số công ty mới và vẫn tiếp tục hoạt động với phần còn lại.

1.3. Mục đích của việc chia công ty

Doanh nghiệp có thể quyết định chia công ty vì nhiều lý do chiến lược, bao gồm:

- Tái cấu trúc hoạt động kinh doanh: Tách các mảng kinh doanh khác nhau để quản lý hiệu quả hơn.

- Tách các mảng kinh doanh không cốt lõi: Tập trung nguồn lực vào lĩnh vực kinh doanh chính.

- Thu hút vốn đầu tư cho từng mảng kinh doanh riêng biệt: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn cho các đơn vị kinh doanh độc lập.

- Tạo điều kiện cho việc quản lý chuyên sâu: Cho phép đội ngũ quản lý tập trung vào một lĩnh vực cụ thể.

- Giải quyết các vấn đề nội bộ doanh nghiệp: Phân chia quyền sở hữu hoặc kiểm soát giữa các nhóm cổ đông/thành viên.

- Tuân thủ các quy định pháp luật đặc thù: Ví dụ, đáp ứng các yêu cầu về chống độc quyền hoặc tái cơ cấu theo yêu cầu của cơ quan quản lý.

1.4. So sánh với các hình thức tái cấu trúc khác

- Tách công ty (Separation/Spin-off): Công ty mẹ chuyển một phần tài sản và hoạt động kinh doanh để thành lập một công ty con độc lập, nhưng công ty mẹ vẫn tiếp tục tồn tại và thường nắm giữ cổ phần chi phối hoặc có ảnh hưởng đáng kể đến công ty con.

- Hợp nhất công ty (Merger): Hai hoặc nhiều công ty hợp nhất thành một công ty mới, các công ty cũ chấm dứt tồn tại.

- Sáp nhập công ty (Acquisition): Một công ty (công ty nhận sáp nhập) mua lại toàn bộ hoặc phần lớn cổ phần/phần vốn góp của một công ty khác (công ty bị sáp nhập), công ty bị sáp nhập có thể chấm dứt tồn tại hoặc trở thành công ty con của công ty nhận sáp nhập.

II. Thủ tục chi tiết chia công ty tại Việt Nam

2.1. Giai đoạn chuẩn bị

- Nghiên cứu và đánh giá tính khả thi: Phân tích kỹ lưỡng lợi ích, chi phí, rủi ro pháp lý và tác động đến hoạt động kinh doanh.

- Xây dựng phương án chia công ty: Soạn thảo chi tiết về nguyên tắc, cách thức chia tài sản (bao gồm cả bất động sản, quyền sở hữu trí tuệ), lao động, vốn góp/cổ phần, và nghĩa vụ (nợ phải trả, hợp đồng).

- Thu thập ý kiến các bên liên quan: Trao đổi và lấy ý kiến của thành viên/cổ đông chủ chốt, ban điều hành, đại diện người lao động và các chủ nợ quan trọng.

2.2. Thông qua quyết định/nghị quyết chia công ty

2.2.1 Quy trình họp: Triệu tập và tổ chức họp Hội đồng thành viên (đối với công ty TNHH) hoặc Đại hội đồng cổ đông (đối với công ty cổ phần) theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty.

2.2.2 Nội dung quyết định/nghị quyết: Văn bản này cần nêu rõ:

• Tên và địa chỉ trụ sở chính của công ty bị chia.
• Tên các công ty dự kiến thành lập sau khi chia.
• Nguyên tắc, cách thức và thủ tục chi tiết chia tài sản công ty (bao gồm cả phương án định giá).
• Phương án sử dụng lao động (chuyển giao, chấm dứt, tuyển dụng mới).
• Cách thức phân chia, thời hạn và thủ tục chuyển đổi phần vốn góp/cổ phần/trái phiếu của công ty bị chia sang các công ty mới.  
• Nguyên tắc giải quyết các nghĩa vụ của công ty bị chia (phân chia trách nhiệm giữa các công ty mới hoặc một công ty chịu trách nhiệm chính).  
• Thời hạn thực hiện việc chia công ty.
• Tỷ lệ biểu quyết: Quyết định/nghị quyết chia công ty phải được thông qua với tỷ lệ phiếu biểu quyết theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty (thường là trên 50% hoặc 65% tổng số phiếu biểu quyết).

2.3. Thông báo đến chủ nợ và người lao động

- Hình thức và thời hạn: Quyết định/nghị quyết chia công ty phải được gửi bằng văn bản đến tất cả các chủ nợ đã biết và thông báo công khai cho người lao động biết trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày quyết định/nghị quyết được thông qua.

- Quyền của chủ nợ và người lao động: Chủ nợ có quyền yêu cầu công ty bị chia hoặc các công ty mới thực hiện nghĩa vụ trả nợ trước thời hạn hoặc có biện pháp bảo đảm thanh toán. Người lao động có quyền được thông báo về phương án sử dụng lao động và đảm bảo các quyền lợi theo quy định của pháp luật lao động.

- Thành lập các công ty mới:

• Soạn thảo Điều lệ công ty mới.
• Bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên/Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc của các công ty mới.
• Chuẩn bị hồ sơ đăng ký doanh nghiệp cho các công ty mới, bao gồm:
  • Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp (theo mẫu).
  • Quyết định/Nghị quyết chia công ty.
  • Bản sao hợp lệ Biên bản họp Hội đồng thành viên/Đại hội đồng cổ đông về việc chia công ty.
  • Điều lệ công ty của các công ty mới.
  • Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập và danh sách người đại diện theo pháp luật của các công ty mới.
  • Bản sao hợp lệ giấy tờ pháp lý của thành viên/cổ đông sáng lập và người đại diện theo pháp luật.
  • Văn bản xác nhận vốn pháp định (đối với ngành nghề yêu cầu).
  • Các giấy tờ khác theo quy định.
• Nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp tại cơ quan đăng ký kinh doanh có thẩm quyền.

- Chấm dứt tồn tại công ty bị chia:

• Sau khi các công ty mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, công ty bị chia phải tiến hành thủ tục thông báo chấm dứt tồn tại tại cơ quan đăng ký kinh doanh.
• Cần hoàn thành các nghĩa vụ về thuế và các nghĩa vụ tài chính khác trước khi chấm dứt tồn tại.

- Chuyển giao tài sản, quyền và nghĩa vụ:

• Lập biên bản chi tiết về việc chuyển giao tài sản (bao gồm cả bất động sản, quyền sở hữu trí tuệ), quyền và nghĩa vụ từ công ty bị chia sang các công ty mới theo phương án đã được phê duyệt.
• Thực hiện các thủ tục pháp lý để chuyển đổi quyền sở hữu tài sản (ví dụ: đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất).
• Ký kết các thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động để xác định việc kế thừa nghĩa vụ và quyền lợi.

- Vấn đề lao động:

• Xây dựng phương án sử dụng lao động chi tiết cho các công ty mới (số lượng, vị trí, chế độ đãi ngộ).
• Thực hiện thủ tục chuyển giao người lao động từ công ty bị chia sang các công ty mới (nếu có).
• Giải quyết chế độ cho người lao động không tiếp tục làm việc (chấm dứt hợp đồng lao động, trợ cấp thôi việc theo quy định).

- Vấn đề thuế:

• Công ty bị chia phải hoàn tất các nghĩa vụ thuế đến thời điểm chấm dứt tồn tại.
• Các công ty mới phải thực hiện đăng ký thuế và kê khai, nộp thuế theo quy định kể từ khi thành lập.
• Xem xét các loại thuế có thể phát sinh trong quá trình chia công ty (ví dụ: thuế thu nhập doanh nghiệp từ chuyển nhượng tài sản, thuế giá trị gia tăng nếu có hoạt động mua bán).

III. Hậu quả pháp lý của việc chia công ty tại Việt Nam

3.1 Đối với công ty bị chia: Chấm dứt tư cách pháp nhân kể từ thời điểm cơ quan đăng ký kinh doanh xóa tên công ty trong Sổ đăng ký doanh nghiệp. Các quyền và nghĩa vụ còn lại (nếu có và chưa được phân chia) sẽ được giải quyết theo quy định của pháp luật về giải thể doanh nghiệp.

3.2 Đối với các công ty mới:

- Trở thành pháp nhân độc lập, có đầy đủ quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty.

- Cùng liên đới chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ, các khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị chia hoặc thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động để một hoặc một số công ty mới thực hiện các nghĩa vụ này theo phương án chia công ty đã được phê duyệt.  

- Đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp đã được phân chia cụ thể theo nghị quyết/quyết định chia công ty và biên bản chuyển giao.

3.3 Đối với các bên liên quan:

- Chủ nợ: Có quyền yêu cầu các công ty mới liên đới thực hiện nghĩa vụ trả nợ hoặc thực hiện theo thỏa thuận đã được thống nhất trong phương án chia công ty.

- Khách hàng: Quan hệ hợp đồng với công ty bị chia có thể được chuyển giao sang một hoặc một số công ty mới theo thỏa thuận.

- Người lao động: Được đảm bảo các quyền lợi theo phương án sử dụng lao động đã được thông qua, bao gồm việc chuyển giao sang công ty mới hoặc chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định.

IV. Các lưu ý quan trọng và khuyến nghị

- Tính phức tạp của thủ tục: Chia công ty là một thủ tục phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý, tài chính và tổ chức.

- Thẩm định pháp lý (Due Diligence): Cần thực hiện thẩm định pháp lý kỹ lưỡng trước khi quyết định chia công ty để đánh giá các rủi ro và cơ hội.

- Lập kế hoạch chi tiết: Xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng giai đoạn của quá trình chia công ty.

- Tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật: Đảm bảo mọi hành động đều tuân thủ Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai, Luật Thuế và các văn bản pháp luật liên quan.

- Tham vấn ý kiến chuyên gia: Nên tìm kiếm sự tư vấn từ các luật sư và chuyên gia tài chính có kinh nghiệm trong lĩnh vực tái cấu trúc doanh nghiệp để được hỗ trợ tốt nhất.

V. Dịch vụ tư vấn của DB Legal

DB Legal tự hào cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý toàn diện cho các doanh nghiệp có nhu cầu chia công ty tại Việt Nam. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn trong các giai đoạn sau:

- Tư vấn về tính khả thi và các phương án chia công ty tối ưu.

- Soạn thảo và chuẩn bị hồ sơ pháp lý.

- Đại diện khách hàng làm việc với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Tư vấn về các vấn đề liên quan đến lao động, thuế và chuyển giao tài sản, quyền và nghĩa vụ.

- Hỗ trợ giải quyết các tranh chấp phát sinh (nếu có).

Nếu quý doanh nghiệp đang có nhu cầu tìm hiểu hoặc thực hiện thủ tục chia công ty tại Việt Nam, đừng ngần ngại liên hệ với DB Legal để được tư vấn chi tiết và chuyên nghiệp.

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.

For more information: 

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube