SO SÁNH NGHỊ ĐỊNH 152/2020/NĐ-CP VÀ NGHỊ ĐỊNH 219/2025/NĐ-CP VỀ ĐIỀU KIỆN CẤP GIẤY PHÉP LAO ĐỘNG CHO NGƯỜI NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM

Đối với nhóm chuyên gia, Nghị định 152/2020/NĐ-CP đặt ra yêu cầu tương đối cao. Một cá nhân chỉ được coi là chuyên gia khi có bằng đại học trở lên và ít nhất ba năm kinh nghiệm làm việc trong chuyên ngành phù hợp hoặc có tối thiểu năm năm kinh nghiệm kèm chứng chỉ hành nghề. Trong trường hợp đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ mới có thẩm quyền quyết định công nhận. Điều kiện này được xem là khắt khe nhằm đảm bảo chuyên gia nước ngoài thực sự có năng lực và trình độ. Tuy nhiên, Nghị định 219/2025/NĐ-CP đã có sự điều chỉnh quan trọng. Theo đó, chuyên gia được công nhận khi có bằng đại học trở lên cùng với ít nhất hai năm kinh nghiệm làm việc phù hợp. Đặc biệt, đối với những người làm việc trong các lĩnh vực ưu tiên chiến lược như khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tài chính, chuyển đổi số quốc gia, thời gian kinh nghiệm tối thiểu chỉ còn một năm. Sự thay đổi này không chỉ giúp hạ thấp rào cản gia nhập mà còn mở rộng cơ hội cho những chuyên gia trẻ, đồng thời khuyến khích nguồn nhân lực chất lượng cao tập trung vào các ngành mũi nhọn mà Chính phủ đang thúc đẩy. Như vậy, so sánh giữa hai văn bản, có thể thấy quy định mới đã thể hiện xu hướng nới lỏng và định hướng ưu tiên, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận nhân lực quốc tế.

Về nhà quản lý, cả hai nghị định đều thống nhất với khái niệm quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, theo đó nhà quản lý là người quản lý doanh nghiệp hoặc là người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức. Định nghĩa này giữ nguyên, không bổ sung yêu cầu về kinh nghiệm hay trình độ, nhằm bảo đảm tiêu chí quản lý được xác định dựa trên chức danh lãnh đạo và vai trò thực tế trong cơ cấu tổ chức. Tuy nhiên, điểm khác biệt xuất hiện khi Nghị định 219/2025/NĐ-CP bổ sung khái niệm giám đốc điều hành với điều kiện chặt chẽ hơn. Người giữ vị trí này ngoài việc là người đứng đầu chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc địa điểm kinh doanh còn phải chứng minh đã có ít nhất ba năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phù hợp. Trong khi đó, Nghị định 152/2020/NĐ-CP chỉ quy định giám đốc điều hành là người đứng đầu và trực tiếp điều hành đơn vị mà không yêu cầu về thời gian kinh nghiệm. Sự bổ sung này thể hiện xu hướng kiểm soát chặt chẽ hơn đối với những chức danh quản lý cấp cao, tránh tình trạng sử dụng danh nghĩa quản lý để hợp thức hóa lao động nước ngoài không đủ năng lực. Có thể nói, nếu như chuyên gia được nới lỏng tiêu chí thì giám đốc điều hành lại được siết chặt, qua đó cân bằng giữa mục tiêu thu hút và kiểm soát.

Đối với lao động kỹ thuật, sự khác biệt giữa hai nghị định cũng rất đáng chú ý. Nghị định 152/2020/NĐ-CP quy định rằng một cá nhân chỉ được công nhận là lao động kỹ thuật nếu đã trải qua ít nhất một năm đào tạo chuyên ngành và có thêm ba năm kinh nghiệm trong lĩnh vực đã học, hoặc không có bằng cấp nhưng phải có ít nhất năm năm kinh nghiệm phù hợp. Những tiêu chí này khá cao, dẫn tới khó khăn khi doanh nghiệp muốn tuyển dụng công nhân lành nghề hoặc kỹ sư có tay nghề nhưng chưa đủ năm kinh nghiệm. Để khắc phục, Nghị định 219/2025/NĐ-CP đã hạ thấp ngưỡng kinh nghiệm. Theo đó, chỉ cần một năm đào tạo cùng hai năm kinh nghiệm hoặc ba năm kinh nghiệm thực tế là đủ điều kiện. Đây là sự điều chỉnh quan trọng, giúp thị trường lao động Việt Nam hấp dẫn hơn trong mắt lao động kỹ thuật nước ngoài, nhất là các ngành cần kỹ năng thực tiễn nhiều hơn là yêu cầu bằng cấp quá cao. Sự thay đổi này phù hợp với bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh sản xuất công nghiệp, chuyển đổi số và hội nhập chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh các tiêu chí về chuyên gia, nhà quản lý và lao động kỹ thuật, cả hai nghị định đều duy trì quy định về lao động di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp. Người lao động nước ngoài chỉ được phép đến Việt Nam khi đã làm việc cho doanh nghiệp mẹ ở nước ngoài ít nhất mười hai tháng liên tục trước đó. Đây là yêu cầu nhằm bảo đảm tính gắn kết và thực chất trong quá trình chuyển giao công nghệ, quản lý, đồng thời tránh việc lợi dụng chính sách để nhập cảnh và làm việc trái phép. Dù không thay đổi so với Nghị định 152/2020/NĐ-CP, nhưng việc giữ nguyên quy định này trong Nghị định 219/2025/NĐ-CP thể hiện sự kiên định trong chính sách quản lý nội bộ.

Một điểm tiến bộ quan trọng khác nằm ở thủ tục hành chính. Nếu như Nghị định 152/2020/NĐ-CP tách biệt thủ tục báo cáo nhu cầu sử dụng lao động và thủ tục xin cấp phép, khiến doanh nghiệp phải thực hiện nhiều bước rườm rà, thì Nghị định 219/2025/NĐ-CP đã tích hợp hai thủ tục này thành một. Việc nộp hồ sơ được quy định thực hiện trực tuyến, đồng thời thời hạn giải quyết hồ sơ được ấn định rõ trong vòng mười ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Mặc dù con số này dài hơn so với mốc năm ngày trong Nghị định 70/2023/NĐ-CP, nhưng thẩm quyền giải quyết đã được chuyển về Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, kết hợp với thủ tục điện tử nên quy trình nhìn chung gọn nhẹ và minh bạch hơn trước. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, đồng thời hạn chế sự chồng chéo trong quá trình xử lý hồ sơ.

Một nội dung khác thể hiện rõ sự cải cách của Nghị định 219/2025/NĐ-CP là việc mở rộng diện miễn giấy phép lao động. Ngoài các trường hợp truyền thống, nghị định mới bổ sung những đối tượng như chuyên gia tham gia chương trình hợp tác quốc tế, lao động tình nguyện, hoặc người làm việc ngắn hạn dưới ba mươi ngày trong lĩnh vực ưu tiên. Quy định này phản ánh chính sách khuyến khích hợp tác quốc tế, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu, đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời giảm bớt gánh nặng thủ tục cho những trường hợp lao động đặc thù. Đây cũng là bước tiến quan trọng, tạo điều kiện để Việt Nam tham gia sâu hơn vào các mạng lưới hợp tác toàn cầu.

Tuy nhiên, cùng với việc nới lỏng, Nghị định 219/2025/NĐ-CP cũng siết chặt ở một số điểm nhằm bảo đảm tính minh bạch. Một trong số đó là yêu cầu doanh nghiệp phải nộp kèm các giấy tờ chứng minh vị trí chuyên môn, chẳng hạn điều lệ công ty hoặc quyết định bổ nhiệm đối với nhà quản lý, bằng cấp và hợp đồng lao động đối với chuyên gia. Nếu như trước đây việc chứng minh này có thể linh hoạt, dẫn đến sự khác biệt trong cách hiểu của mỗi địa phương, thì nay đã có hướng dẫn thống nhất. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp và người lao động cần chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng hơn, nhưng đổi lại quy trình xét duyệt sẽ minh bạch, công bằng và hạn chế tình trạng “mỗi nơi một kiểu” như trước kia.

Nhìn tổng thể, có thể khẳng định rằng Nghị định 219/2025/NĐ-CP đã tạo ra những tác động tích cực rõ rệt. Đối với doanh nghiệp, việc giảm yêu cầu kinh nghiệm, đơn giản hóa thủ tục và quy định minh bạch giúp quá trình tuyển dụng nhân sự quốc tế trở nên dễ dàng hơn, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao, tài chính, viễn thông. Doanh nghiệp có thể tiếp cận chuyên gia và lao động kỹ thuật nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu sản xuất và chuyển giao công nghệ mà không phải đối mặt với thủ tục phức tạp. Đối với người lao động nước ngoài, yêu cầu thấp hơn về kinh nghiệm mở ra nhiều cơ hội việc làm, nhất là cho những chuyên gia trẻ trong lĩnh vực ưu tiên. Quy định thời hạn giải quyết hồ sơ và yêu cầu cơ quan quản lý phải trả lời bằng văn bản nếu từ chối cũng tăng cường quyền lợi, bảo đảm sự minh bạch trong quá trình làm việc tại Việt Nam.

Song song với những lợi ích, nghị định mới cũng đặt ra một số thách thức nhất định. Doanh nghiệp cần lưu ý rằng tiêu chí về giám đốc điều hành đã được siết chặt hơn, đòi hỏi nhân sự cấp cao phải có ít nhất ba năm kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan. Bên cạnh đó, yêu cầu chứng minh hồ sơ rõ ràng khiến khâu chuẩn bị tốn nhiều công sức hơn. Các cơ quan quản lý địa phương cũng cần phối hợp đồng bộ để thực thi thống nhất, tránh tình trạng quy định trên văn bản khác với thực tế áp dụng. Nếu những vấn đề này được xử lý tốt, Nghị định 219/2025/NĐ-CP sẽ là công cụ pháp lý hiệu quả, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch, hấp dẫn và bền vững.

Tóm lại, so sánh hai nghị định có thể thấy rằng Nghị định 152/2020/NĐ-CP thiên về kiểm soát chặt chẽ, trong khi Nghị định 219/2025/NĐ-CP đã có sự điều chỉnh hài hòa giữa nới lỏng và siết chặt. Chuyên gia và lao động kỹ thuật được tạo điều kiện nhiều hơn, trong khi giám đốc điều hành được quy định nghiêm ngặt hơn. Thủ tục được tinh giản, hồ sơ minh bạch, đối tượng miễn phép được mở rộng. Tất cả những thay đổi này cho thấy Chính phủ Việt Nam đang hướng tới một thị trường lao động quốc tế cởi mở nhưng vẫn đảm bảo kỷ cương pháp luật. Nếu được thực thi đồng bộ và hiệu quả, Nghị định 219/2025/NĐ-CP hứa hẹn mang lại lợi ích kép: vừa nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, vừa thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ lao động quốc tế.

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.

For more information: 

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube