BIÊU, HỤI – MỘT HÌNH THỨC ĐẦU TƯ TIẾT KIỆM, NHƯNG DỄ DẪN ĐẾN TRANH CHẤP, KIỆN TỤNG

1. Lợi ích của hình thức góp hụi, biêu

- Là kênh huy động vốn không chính thức, nhanh chóng.
- Giúp người tham gia có khoản tiền lớn vào một thời điểm nhất định, phục vụ mục đích tiêu dùng hoặc đầu tư nhỏ.
- Tạo sự liên kết trong cộng đồng, xây dựng niềm tin và hỗ trợ lẫn nhau.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích đó, mô hình hụi, biêu cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là khi người tham gia hoặc chủ hụi, chủ biêu mất khả năng chi trả, chiếm đoạt tiền hụi, biêu hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

2. Những rủi ro, tranh chấp thường gặp trong góp hụi, biêu

a) Chủ hụi, chủ biêu bỏ trốn, chiếm đoạt tiền
Nhiều vụ việc xảy ra khi chủ hụi, chủ biêu lập nhiều dây hụi, biêu lôi kéo hàng chục, hàng trăm người tham gia với kỳ vọng nhận lợi cao, sau đó chiếm đoạt rồi bỏ trốn.

b) Người chơi biêu, hụi không đóng đúng hạn, làm dây hụi, biêu đổ vỡ
Việc một vài thành viên trong dây hụi, biêu không đóng tiền đúng kỳ hạn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của các thành viên khác, đặc biệt là người hốt biêu, hụi ở giai đoạn sau. Khi biêu, hụi “vỡ”, các bên sẽ xảy ra tranh chấp gay gắt.

c) Hình thức lừa đảo núp bóng chơi biêu, hụi
Một số đối tượng lợi dụng mô hình biêu, hụi để lập "biêu ảo"  "hụi ảo" hoặc tự tạo các phiếu biêu, hụi giả, thu tiền thật rồi chiếm đoạt, gây thiệt hại lớn cho người dân.

3. Pháp luật quy định như thế nào về biêu, hụi?

Việc góp họ, hụi, biêu, phường đã được Bộ luật Dân sự 2015 quy định tại Điều 471. Theo đó:
- Giao dịch họ, hụi, biêu, phường là một dạng hợp đồng dân sự.
- Việc thỏa thuận, góp vốn, nhận tiền phải tuân theo nguyên tắc tự nguyện, trung thực và thiện chí.
- Chủ hụi có nghĩa vụ thông báo rõ ràng về lịch trình, số tiền, người tham gia.
- Khi xảy ra tranh chấp, Tòa án sẽ căn cứ vào chứng cứ, giấy tờ và lời khai để giải quyết.

Trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, hành vi của chủ biêu, hụi hoặc người tham gia có thể bị xử lý hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) – “ Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

4. Một số vụ án minh họa

Vụ án 1: Lập 14 dây hụi, chiếm đoạt gần 2 tỷ đồng
Theo bản án hình sự sơ thẩm số 25/2022/HS-ST ngày 15/06/2022 của TAND huyện C, tỉnh Tiền Giang, bị cáo Trần Thị H. đã tổ chức 14 dây hụi từ năm 2019 đến năm 2021, mỗi dây từ 5 đến 15 người, số tiền mỗi dây từ 1 đến 5 triệu đồng/tháng. Ban đầu, bị cáo thanh toán đầy đủ, tạo lòng tin cho người chơi.

Sau đó, bị cáo tự ý hốt hụi, ngưng đóng và bỏ trốn khỏi địa phương. Qua điều tra, số tiền bị cáo chiếm đoạt lên đến gần 2 tỷ đồng. Tòa tuyên phạt bị cáo Trần Thị H. 12 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Vụ án 2: Hụi gia đình dẫn đến tranh chấp kiện tụng
Theo bản án dân sự sơ thẩm số 63/2023/DS-ST ngày 10/05/2023 của TAND quận B, thành phố Hồ Chí M, bà Nguyễn Thị M. kiện em dâu là bà Lê Thị T. về việc không thanh toán tiền hụi khi đến hạn. Cả hai là thành viên trong một dây hụi gia đình, do bà M. làm chủ hụi.

Bà T. tham gia 3 chân hụi, mỗi chân 5 triệu đồng/tháng, đã hốt hụi ở kỳ thứ 5, nhưng từ kỳ thứ 6 không tiếp tục đóng. Sau nhiều lần yêu cầu, bà M. khởi kiện đòi số tiền hơn 75 triệu đồng.

Tòa án xác định các thỏa thuận giữa hai bên là có thật, có bằng chứng ghi chép và tin nhắn xác nhận. Do bà T. vi phạm nghĩa vụ góp hụi, Tòa tuyên bà T. phải hoàn trả toàn bộ số tiền còn lại và lãi phát sinh.

5. Khuyến nghị cho người dân khi tham gia hụi, biêu

- Nên lập văn bản: Khi tham gia biêu, hụi, cần yêu cầu có giấy tờ ghi rõ thỏa thuận về số tiền, kỳ hạn, cách thức hốt hụi, biêu lãi (nếu có) và chữ ký xác nhận của các bên.
- Chọn chủ hụi, biêu uy tín: Chủ hụi, biêu phải là người trung thực, có uy tín trong cộng đồng, không có tiền sử nợ xấu hoặc tranh chấp biêu, hụi.
- Hạn chế chơi biêu, hụi lớn, nhiều dây cùng lúc: Việc tham gia nhiều dây cùng lúc khiến rủi ro tăng cao, đặc biệt khi các dây hụi liên quan đến người chơi không rõ lai lịch.
- Tố giác khi có dấu hiệu bất thường: Nếu phát hiện chủ hụi, biêu có biểu hiện trốn tránh, né tránh thanh toán hoặc tổ chức hụi ảo, người dân cần tố giác sớm để hạn chế thiệt hại.

6. Kết luận

Biêu – hụi là hình thức tiết kiệm truyền thống, hỗ trợ vốn trong cộng đồng, nhưng lại rất dễ bị biến tướng thành hình thức lừa đảo nếu thiếu quản lý và không minh bạch. Việc tham gia biêu,hụi cần được xem xét kỹ lưỡng, có sự thỏa thuận rõ ràng, có chứng cứ đầy đủ. Trong bối cảnh pháp lý hiện nay, khi mâu thuẫn xảy ra, người dân hoàn toàn có thể khởi kiện để yêu cầu bồi thường hoặc đề nghị xử lý hình sự với những hành vi chiếm đoạt tài sản thông qua hình thức chơi biêu, hụi, họ, phường.

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.

For more information: 

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube