HÀNH VI MUA BÁN, VẬN CHUYỂN, TÀNG TRỮ, SỬ DỤNG TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY – HỆ LỤY PHÁP LÝ VÀ CẢNH BÁO NGHIÊM TRỌNG

1. Khái niệm về chất ma túy và các hành vi vi phạm phổ biến

Theo Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, chất ma túy là chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành, có tác động mạnh đến hệ thần kinh trung ương, gây lệ thuộc nếu sử dụng nhiều lần, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần của con người.

Các hành vi vi phạm phổ biến liên quan đến ma túy bao gồm:

• Tàng trữ trái phép chất ma túy: Cất giữ chất ma túy trong người, trong nhà, phương tiện... mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền.
• Vận chuyển trái phép chất ma túy: Di chuyển chất ma túy từ nơi này đến nơi khác mà không được cấp phép.
• Mua bán trái phép chất ma túy: Thực hiện hành vi trao đổi, mua bán chất ma túy giữa hai hoặc nhiều bên mà không thuộc các trường hợp cho phép như hoạt động y tế, khoa học.
• Sử dụng trái phép chất ma túy: Dùng ma túy ngoài các mục đích y tế, không có chỉ định hoặc sự giám sát của cơ quan chuyên môn.

2. Chế tài xử lý theo quy định pháp luật hiện hành

2.1. Xử lý hành chính: Theo Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy lần đầu (với lượng nhỏ) có thể bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đến 2.000.000 đồng và bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (nếu có dấu hiệu nghiện).

Tại Điều 23 của Nghị định số 144/2021/NĐ-CP quy định:

“ 1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

  2. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Tàng trữ, vận chuyển trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

b) Tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy;

c) Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua, bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy ”…

2.2. Xử lý hình sự: Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định rất nghiêm khắc về các hành vi liên quan đến chất ma túy, cụ thể:

• Tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249): Người nào tàng trữ trái phép chất ma túy, tùy theo khối lượng và loại chất ma túy, có thể bị phạt tù từ 1 năm đến tù chung thân.
• Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250): Bị phạt tù từ 2 năm đến tử hình, tùy thuộc vào khối lượng ma túy, số lần vi phạm, có tổ chức hay không.
• Mua bán trái phép chất ma túy (Điều 251): Đây là một trong những tội đặc biệt nghiêm trọng, mức hình phạt có thể lên đến tử hình nếu phạm tội với số lượng lớn hoặc có tổ chức, tái phạm nguy hiểm.
• Sử dụng trái phép chất ma túy:

- Tội Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy (Điều 255): Bị phạt tù từ 02 năm đến tù chung thân.

- Tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy (Điều 256): Bị phạt tù từ 02 năm đến 15 năm. Ngoài ra còn có thể bị phạt tiền đến 200.000.000 đồng.

- Tôi lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy (Điều 258): Tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm: Bị phạt tù từ 01 năm đến tù chung thân.

3. Một số vụ án điển hình

Vụ án 1: Mới đây, ngày 11/6/2025, Tòa án nhân dân TP. Hồ Chí Minh tuyên phạt mức án tử hình đối với Bùi Đức Tình (sinh năm 1993, quê Hải Phòng) và Trịnh Đức Hóa (sinh năm 1983, trú tại Đăk Nông) về tội “Mua bán trái phép chất ma tuý”

Vụ án 2: Tháng 11/2022, Công an TP.HCM triệt phá một đường dây chuyên mua bán ma túy tổng hợp. Hai đối tượng Nguyễn H và Trần M bị bắt khi đang giao dịch hơn 2kg ma túy đá. Tại phiên tòa, cả hai bị tuyên án chung thân về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” theo Điều 251 BLHS.

Vụ án 3: Năm 2023, TAND tỉnh Lạng Sơn đã tuyên án tử hình đối với Nguyễn Văn T (34 tuổi, quê Nghệ An) về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy” theo Điều 250 Bộ luật Hình sự. Bị cáo bị bắt quả tang khi vận chuyển 10 bánh heroin từ Lào về Việt Nam để tiêu thụ. Hành vi đặc biệt nghiêm trọng, có yếu tố xuyên quốc gia, được coi là mối đe dọa lớn cho xã hội.

Vụ án 4: Một nam thanh niên 25 tuổi ở Đà Nẵng bị phát hiện mang theo 3 viên thuốc lắc và 1 gói ketamine trong người để sử dụng. TAND Quận Hải Châu xử phạt 3 năm tù về tội tàng trữ trái phép chất ma túy, mặc dù bị cáo khai chỉ mua để sử dụng cá nhân.

4. Những hệ lụy nghiêm trọng của hành vi vi phạm về ma túy

Việc tham gia vào các hành vi vi phạm liên quan đến chất ma túy không chỉ kéo theo những hệ quả pháp lý nghiêm khắc mà còn ảnh hưởng đến tương lai, gia đình và cộng đồng:

• Về cá nhân: Gây suy kiệt sức khỏe, tâm thần, mất kiểm soát hành vi, tăng nguy cơ phạm tội bạo lực.

• Về gia đình: Làm tan vỡ hạnh phúc, khánh kiệt kinh tế, ảnh hưởng danh dự, uy tín.
• Về xã hội: Gây mất an ninh trật tự, tăng nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS, cản trở phát triển kinh tế - xã hội.
• Về pháp lý: Người vi phạm không chỉ bị phạt tù mà còn có thể bị tịch thu tài sản, mất quyền công dân, khó có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng.

5. Cảnh báo và khuyến nghị từ góc độ pháp luật

Trước thực trạng đáng báo động nêu trên, các cơ quan chức năng và người dân cần có sự phối hợp chặt chẽ để phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm ma túy:

• Tăng cường giáo dục pháp luật, nhất là trong học đường và địa bàn dân cư, về tác hại và chế tài xử lý về tội phạm ma túy.

• Phát hiện, tố giác kịp thời những biểu hiện nghi vấn tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán ma túy.
• Gia đình cần quản lý con em chặt chẽ, nhất là lứa tuổi thanh thiếu niên – đối tượng dễ bị dụ dỗ, lôi kéo.
• Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao để thanh niên tránh xa ma túy.

6. Kết luận:

Ma túy là hiểm họa lớn, là nguyên nhân gây ra nhiều tội phạm và thảm kịch trong xã hội hiện đại. Các hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy đều bị pháp luật nghiêm cấm và xử lý rất nặng. Bản thân mỗi người dân, đặc biệt là giới trẻ, cần nhận thức rõ những hệ lụy pháp lý và xã hội mà ma túy mang lại, từ đó tránh xa và lên án các hành vi vi phạm. Pháp luật là hàng rào ngăn chặn nhưng chính nhận thức mới là rào chắn quan trọng nhất để bảo vệ bản thân, gia đình và xã hội trước “cái chết trắng”.

Trần Dân 

Nguyên Thẩm phán Tòa án

Cố vấn pháp lý cao cấp - Công ty Luật DB Legal

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.

For more information: 

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube