Thả rông vật nuôi: Tiềm ẩn rủi ro pháp lý và trách nhiệm bồi thường

1. Trách nhiệm dân sự của chủ vật nuôi khi gây thiệt hại

Theo Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015, nguyên tắc "chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm về tài sản của mình" được áp dụng một cách rõ ràng đối với vật nuôi. Điều luật quy định:

“Điều 603. Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra

1. Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

3. Trường hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.

4. Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.”

Điều này có nghĩa, nếu hành vi thả rông vật nuôi dẫn đến tai nạn giao thông, gây thương tích, tổn thất tinh thần hoặc thiệt hại tài sản cho người khác, chủ vật nuôi bắt buộc phải chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ các thiệt hại thực tế phát sinh. Ví dụ, trong trường hợp con chó chạy ra đường gây tai nạn, chủ nhân phải chi trả các chi phí điều trị y tế, tổn thất thu nhập, thiệt hại tài sản (xe cộ, đồ dùng...) và cả những tổn thất về tinh thần mà nạn nhân phải gánh chịu.

2. Xử phạt hành chính đối với hành vi thả rông vật nuôi

Ngoài trách nhiệm dân sự, chủ vật nuôi vi phạm quy định về quản lý vật nuôi còn có thể đối mặt với các hình thức xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP và Nghị định 90/2017/NĐ-CP:

• Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi "Thả rông động vật nuôi trong đô thị hoặc nơi công cộng" (Điểm d Khoản 1 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).
• Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng đối với hành vi “Không đeo rọ mõm cho chó hoặc không xích giữ chó, không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng” (Điểm b khoản 2 Điều 7 Nghị định 90/2017/NĐ-CP).

Những quy định này nhằm đảm bảo trật tự công cộng, an toàn giao thông và vệ sinh môi trường, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của người nuôi thú cưng.

3. Trách nhiệm hình sự khi vật nuôi gây hậu quả nghiêm trọng

Trong những trường hợp nghiêm trọng, khi hành vi thả rông vật nuôi gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như chết người hoặc thương tích nghiêm trọng, chủ vật nuôi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự hiện hành:

• Tội vô ý làm chết người (Điều 128 BLHS):

  • Khoản 1: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
  • Khoản 2: Nếu làm chết 02 người trở lên thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
• Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 138 BLHS): Mức hình phạt tùy thuộc vào mức độ thương tích và hậu quả gây ra.

Việc truy cứu trách nhiệm hình sự là một lời cảnh tỉnh nghiêm khắc đối với những chủ vật nuôi có thái độ vô trách nhiệm, coi thường tính mạng và sức khỏe của người khác.

4. Một số bản án liên quan đến thả chó gây ảnh hưởng đến sức khoẻ, tính mạng

STT	Bản án	Nhận định của Toà án	Quyết định của Toà án
1	Bản án số: 07/2023/HS-PT Ngày 03-4-2023 của Toà án nhân dân tỉnh Lạng Sơn	Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo La Thanh T thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình đúng như Bản án sơ thẩm đã tuyên. Do đó, có căn cứ để xác định: Khoảng 19 giờ 30 phút ngày 24-6-2022 tại khu D, thị trấn Đ, huyện C, tỉnh Lạng Sơn, 02 con chó loại Bully do bị cáo La Thanh T trực tiếp nuôi dưỡng, quản lý đã cắn vào cánh tay trái, sườn trái, bụng phải, đùi phải của bị hại Liễu Thị T, gây thương tích tổn thương cơ thể của bị hại là 42%. Do đó, Bản án hình sự sơ thẩm đã xét xử bị cáo về tội Vô ý gây thương tích theo quy định tại khoản 1 Điều 138 của Bộ luật Hình sự năm 2015 là có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật và không oan.	Bị cáo La Thanh T có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm cho bị hại Liễu Thị T với số tiền 101.512.000đồng. Xác nhận bị cáo La Thanh T đã bồi thường cho bị hại Liễu Thị T số tiền 1.512.000đồng. Bị cáo La Thanh T còn phải bồi thường tiếp cho bị hại Liễu Thị T số tiền 100.000.000đồng (một trăm triệu đồng).
2	Bản án số 48/2020/DS-ST ngày 17/09/2020 của Toà án nhân dân huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương	Hội đồng xét xử thấy nguyên đơn yêu cầu bị đơn bồi thường thiệt hai số vị chết và bị thương số tiền 7.950.000 đồng. Xét thấy, tại phiên toà nguyên đơn bà A tự nguyện rút yêu cầu khởi kiện đối với bà L số tiền 3.950.000 đồng, việc rút yêu cầu khởi kiện là hoàn toàn tự nguyện. Xét thấy trong quá trình làm việc bà L đồng ý tự nguyện bồi thường số tiền cho bà A là 4.000.000 đồng.	Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của Nguyên đơn bà Trịnh Thị A đối với bị đơn Hồ Thị Ngọc L về việc “Tranh chấp về bồi thường thiệt hại cho bà Trịnh Thị An số tiền là 4.000.000 đồng
3	Bản án số: 78/2023/DS-ST Ngày: 27-6-2023 của Toà án nhân dân huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre	[2] Về nội dung: Bà Châu Thị Ngọc T yêu cầu bà Trần Thị L bồi thường thiệt hại do súc vật gây cho cháu Dương Châu Ngọc H với số tiền tổng cộng là 25.000.000 đồng. Theo đó, bà T cho rằng khi bà chở cháu H đi ngang nhà bà L, con chó của bà L chạy ra đuổi theo cắn vào chân phải của cháu H. Việc bà L nuôi chó nhưng không có biện pháp bảo đảm an toàn dẫn đến chó của bà L cắn cháu H gây thương tích nên bà L phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho cháu H (do bà T đại diện) số tiền nêu trên. Còn bị đơn bà L cho rằng không có căn cứ để xác định con chó cắn cháu H là chó của bà L nuôi nên bà L chỉ đồng ý hỗ trợ tiền thuốc là 1.225.000 đồng, không đồng ý bồi thường tiền tổn thất tinh thần, các khoản còn lại bà L yêu cầu giải quyết theo quy định của pháp luật.	Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Châu Thị Ngọc T về việc yêu cầu bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra đối với bà Trần Thị L. Buộc bà Trần Thị L có trách nhiệm bồi thường cho cháu Dương Châu Ngọc H (do bà T là người đại diện theo pháp luật) số tiền tổng cộng là 5.715.000đ (Năm triệu bảy trăm mười lăm nghìn đồng). Trong đó tiền bồi thường chi phí tiêm phòng là 1.225.000 đồng; Chi phí thuê xe đi tiêm phòng là 2.000.000 đồng; Tiền mất thu nhập do phải nghỉ việc là 1.000.000 đồng; Tiền tổn thất tinh thần là 1.490.000 đồng.
4	Bản án số: 239/2022/DS-ST Ngày: 23/6/2022 của Toà án nhân dân huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh	Căn cứ vào những chứng cứ, tài liệu trong hồ sơ và lời trình bày của các đương sự có cơ sở xác định chiều ngày 04/8/2020 Bà Hà Thị D khi đi tập thể dục ở khu vực đường nội bộ trong khuôn viên khu dân cư Him Lam NSG (khu vực cánh gà lô D) thì bị chó của Bà Huỳnh Thị Tuyết N dắt đi dạo lao vào cắn vào đùi phải của Bà D gây chảy máu. Từ những nhận định trên có cơ sở xác định phía vật nuôi của Bà Huỳnh Thị Tuyết N có cắn Bà Hà Thị D và Bà D có đi khám và tiêm ngừa là có thật.	1/ Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của Bà Hà Thị D 1.1 Buộc Bà Huỳnh Thị Tuyết N thanh toán cho Bà Hà Thị D chi phí khám, tiêm ngừa: 555.000 (năm trăm năm mươi lăm nghìn) đồng; chi phí đi lại: 900.000 (chín trăm nghìn) đồng. Tổng cộng 1.455.000 (một triệu bốn trăm năm mươi lăm nghìn) đồng. 1.2 Ghi nhận sự tự nguyện của Bà Huỳnh Thị Tuyết N về việc bồi thường thiệt hại về tinh thần do súc vật gây ra cho Bà Hà Thị D số tiền là 8.545.000 (tám triệu năm trăm bốn mươi lăm nghìn) đồng.

Xem thêm bản án tại đây.

5. Kết luận

Tóm lại, pháp luật Việt Nam quy định rất rõ ràng về trách nhiệm của chủ vật nuôi khi để vật nuôi thả rông gây hậu quả. Từ trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại, xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hậu quả nghiêm trọng, tất cả đều nhằm mục đích bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đảm bảo trật tự an toàn xã hội.

Do đó, việc nuôi vật nuôi không chỉ là quyền cá nhân mà còn đi kèm với những nghĩa vụ pháp lý nhất định. Để tránh những rủi ro pháp lý không đáng có và thể hiện trách nhiệm với cộng đồng, người dân cần nghiêm chỉnh thực hiện các quy định sau:

• Tuyệt đối không thả rông vật nuôi ra đường, khu vực công cộng.
• Khi đưa chó ra ngoài, phải có người dắt bằng dây xích và đeo rọ mõm theo quy định.
• Chủ động quản lý vật nuôi, không để chúng gây cản trở giao thông, mất vệ sinh hoặc nguy hiểm cho người khác.

Việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong quản lý vật nuôi không chỉ bảo vệ chính bản thân chủ nuôi mà còn góp phần xây dựng một môi trường sống văn minh, an toàn và trật tự. Nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến các vấn đề pháp lý về quản lý vật nuôi và trách nhiệm bồi thường thiệt hại, xin vui lòng liên hệ với DB Legal để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

 

Thông tin có trong bài viết này mang tính chất chung và chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin về quy định pháp luật. DB Legal sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ việc sử dụng hoặc áp dụng thông tin cho bất kỳ mục đích kinh doanh nào. Để có tư vấn pháp lý chuyên sâu, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:

📞: +84 357 466 579

📧: contact@dblegal.vn

🌐Facebook:  DB Legal Vietnamese Fanpage or DB Legal English Fanpage 

🐦X(Twitter)

💼Linkedin

🎬Youtube